Azərbaycan bazarında 2025-ci ildə notbuk seçimi etmək həm həyəcanverici, həm də bir o qədər mürəkkəb ola bilər. Çünki elektronika mağazalarında və onlayn platformalarda yüzlərlə model – müxtəlif qiymət aralığında, fərqli xüsusiyyətlərlə – təqdim olunur. Doğru notbuk modelini tapmaq, həm cari ehtiyaclarınızı ödəmək, həm də uzun müddət sizi məmnun edəcək bir cihaz əldə etmək deməkdir. Bu bələdçidə, yeni notbuk alarkən nəzərə alınmalı əsas meyarlardan bəhs edəcəyik. Ekran ölçüsündən tutmuş prosessor gücünə, operativ yaddaşdan (RAM) videokarta, batareya ömründən portlara və cihazın çəkisinə qədər bütün vacib detalları ədəbi üslubda izah edərək, sadə dillə tövsiyələr verəcəyik. Məqsədimiz, yerli rəqiblərin təkliflərini də nəzərə alıb, sizə fərqləndirici və faydalı məsləhətlər təqdim etməkdir ki, notbuk seçiminizdə inamlı olasınız.

İstifadə məqsədinizi müəyyənləşdirin

İlk addım olaraq, notbukdan necə istifadə edəcəyinizi aydınlaşdırmaq vacibdir. Yəni, alacağınız laptopun əsas istifadə məqsədi nə olacaq? Bu sual sizin üçün doğru kateqoriyaya aid modeli müəyyənləşdirməyə kömək edəcək:

  • Gündəlik ofis və ev istifadəsi: Əgər notbuku əsasən internetdə gəzinmə, ofis proqramlarında iş, film və serial izləmə kimi yüngül işlər üçün istəyirsinizsə, orta səviyyəli və ya büdcə dostu modellər kifayət edə bilər. Bu tip istifadə üçün yüksək gücə ehtiyac olmadığı üçün daha sərfəli qiymətə sadə konfiqurasiyalı notbuklar ideal seçimdir. Məsələn, gündəlik iş üçün Intel Celeron prosessorlu, 4-8 GB RAM-li bir model işinizi rahatlıqla görə bilər. Büdcə dostu modellərdən nümunə: Chuwi Herobook Pro kimi 14 düym ekranlı, 8 GB RAM-lı notbuk gündəlik istifadə üçün yetərlidir. Həmçinin, ASUS Vivobook Go 14 E410KA yüngül çəkisi və səssiz işləməsi ilə tələbə və ofis işləri üçün uyğun, sərfəli bir notbukdur (təxminən 1.3 kq ağırlığında, uzun batareya ömrü ilə).
  • İş və məhsuldarlıq: Daha ağır ofis tətbiqləri, eyni anda çox sayda proqramın işlədilməsi və multitapşırıqlar üçün orta səviyyədən yuxarı modellərə baxmaq lazımdır. Məsələn, mühasibat, kodlaşdırma, Zoom kimi video konfranslar və s. üçün daha güclü prosessorlu və daha çox operativ yaddaşlı notbuk seçmək məsləhətdir. Bu kateqoriyaya aid cihazlar adətən Intel Core i5 və ya Core i7 (və ya ekvivalent AMD Ryzen 5 / Ryzen 7) prosessorlu, ən az 8-16 GB RAM-lı olur. Belə notbuklar həm sürətli işləyir, həm də gələcək tələblərə daha hazır olur. Məsələn, Dell Vostro 3520 modeli 10 nüvəli Intel Core i5-1235U prosessoru, 8 GB RAM və 512 GB SSD ilə gündəlik iş və biznes istifadəçiləri üçün etibarlı seçimdir. Bu tip cihazlar, əlavə olaraq, korporativ istifadə üçün vacib sayılan etibarlılıq və zəmanət şərtlərinə də malikdir.
  • Oyun və qrafik dizayn: Əgər notbuku əsasən oyun oynamaq, 3D modelləşdirmə, qrafik dizayn və ya video montaj kimi ağır qrafikalı işlər üçün alırsınızsa, o zaman yüksək performanslı komponentlərə malik model seçməlisiniz. Bu halda güclü prosessor ilə yanaşı, mütləq ayrı bir diskret videokart (GPU) vacibdir. Oyun və qrafik işləri üçün nəzərdə tutulmuş notbuklar adətən daha iri gövdəli olur, lakin daxildə güclü soyutma sistemi, performanslı GPU və yüksək təzələnmə tezlikli ekran kimi üstünlüklər var. Məsələn, HP Victus 15 modeli Intel Core i5 H-seriyalı prosessoru, NVIDIA GeForce RTX 3050 qrafik kartı və 15.6 düymlük 144 Hz ekranı ilə oyun həvəskarları üçün ideal başlanğıc səviyyəli oyun notbukudur. Bu cür cihazlar ən yeni oyunları orta-yüksək qrafika ayarlarında oynamağa, həmçinin AutoCAD, Adobe Premiere Pro kimi proqramlarda işləməyə imkan verir.
  • Yaradıcı işlər və premium istifadə: Foto və video redaktəsi, mühəndislik proqramları, yüksək səviyyəli dizayn işləri üçün həm güclü, həm də etibarlı bir notbuk lazımdır. Bu seqmentdə adətən Intel Core i7 və ya i9 (və ya AMD Ryzen 7/9) prosessorlu, 16 GB və ya daha çox RAM-li, yüksək keyfiyyətli ekranlı (məsələn, IPS panel, Full HD və ya 4K çözünürlüklü) modellər tövsiyə olunur. Belə notbuklar premium materiallardan hazırlanır, daha incə və yüngül ola bilər, eyni zamanda güclü performans təqdim edirlər. Məsələn, Lenovo ThinkBook 16 G6 modeli 16 düym böyük ekranı, güclü prosessoru və uzun ömürlü batareyası ilə həm biznes, həm də yaradıcılıq işləri üçün əlverişlidir. Yaxud 2-in-1 tipli HP Envy x360 15 (sensorlu, çevrilə bilən ekranlı model) Intel Core i7-1260P prosessoru, 16 GB RAM və sürətli SSD yaddaşı ilə həm dizaynerlər, həm də peşəkar istifadəçilər üçün mükəmməl seçimdir. Bu kimi premium notbuklar yüksək qiymətə malik olsa da, keyfiyyət, performans və portativlik baxımından özünü doğruldur.

İpucu: Notbuk almadan öncə öz ehtiyaclarınızı dürüst şəkildə təhlil edin. Hər kəs ən güclü və bahalı modeli almağa çalışmamalıdır – əks halda istifadə etməyəcəyiniz xüsusiyyətlərə artıq pul vermiş olarsınız. Eyni zamanda, ehtiyacınızdan zəif model seçmək də uzunmüddətli perspektivdə məyusluq yarada bilər. İstifadə məqsədinizi və büdcənizi müəyyənləşdirdikdən sonra aşağıdakı texniki xüsusiyyətlərə diqqət yetirməyə başlayın.

Oyun üçün nəzərdə tutulmuş notbuk
Oyun üçün nəzərdə tutulmuş notbuk

Prosessor seçimi (CPU)

Prosessor (CPU) notbukun beynidir və cihazın sürəti ilə ümumi performansına birbaşa təsir edir. 2025-ci ildə bazarda Intel və AMD kimi iki əsas prosessor istehsalçısının məhsulları geniş yayılıb. Hər ikisinin öz üstünlükləri var və seçim zamanı bir neçə məqama diqqət yetirməlisiniz:

  • Intel Core seriyası: Intel prosessorları illərdir ki, Azərbaycanda populyardır. Ən çox rast gəlinən Intel Core modelləri Core i3, i5, i7, i9 və yeni nəsil Intel Core 12-ci və 13-cü nəsil çipləridir. Ümumilikdə, Core i3 giriş səviyyəsində (sadə ofis və ev işləri üçün), Core i5 orta səviyyədə (həm ofis, həm də müəyyən qədər ağır tapşırıqlar üçün balanslıdır), Core i7 isə yüksək səviyyədə (peşəkar işlər, çoxlu tapşırıqlar və oyunlar üçün) istifadə olunur. Core i9 modelləri isə ən güclüləridir və adətən workstation səviyyəli notbuklarda və ya oyun notbuklarının yuxarı seqmentində tapılır. Intel xəttində ayrıca U seriyası, P seriyası, H və HX seriyası prosessorlar var: U seriyalı çiplər enerji səmərəli olub, ultrabooklarda uzun batareya ömrü üçün nəzərdə tutulur; H/HX seriyalı çiplər isə yüksək performanslı oyun və iş stansiyası notbuklar üçündür (enerji istehlakı daha yüksəkdir). Məsələn, ofis üçün düşünürsünüzsə, Intel Core i5-1235U kimi 10 nüvəli səmərəli prosessor kifayət edəcəkdir, halbuki oyun üçün Intel Core i5-12500H kimi daha sürətli, yüksək TDP-li bir çip üstün olar.
  • AMD Ryzen seriyası: Son illərdə AMD Ryzen prosessorları da notbuk bazarında rəqabətədavamlı hala gəlib. Ryzen 3, 5, 7, 9 adlandırmaları Intel-in i3, i5, i7, i9 qarşılığıdır. AMD Ryzen çipləri çox vaxt daha əlverişli qiymətə oxşar performans təklif edir, yəni qiymət-performans nisbəti yüksəkdir. Xüsusilə Ryzen 5 və Ryzen 7 modelləri gündəlik işdən tutmuş oyunlara qədər geniş diapazonda uğurlu nəticə verir. Məsələn, Ryzen 5 5600U və ya Ryzen 5 7600HS kimi modellər orta səviyyə üçün əladır, Ryzen 7 7730U və ya Ryzen 7 5800H isə daha ağır işlərin öhdəsindən gələ bilir. AMD-nin inteqrasiya olunmuş qrafikası (Vega və ya Radeon RX seriyası) da eyni seqment Intel UHD/ Iris grafikalarından güclü olduğu üçün, diskret GPU olmayan variantlarda AMD seçmək sizə əlavə qrafik güc qazandıra bilər.
  • Nüvə sayı və saat tezliyi: Həm Intel, həm də AMD prosessorlarında nüvə sayı (cores) və saat tezliyi (GHz) vacib göstəricilərdir. Ümumilikdə daha çox nüvə, eyni anda daha çox işin öhdəsindən gəlmək üçündür (məsələn, 6-8 nüvəli çip 2-4 nüvəliyə nisbətən multitapşırıqlar zamanı avantaj verir). Yüksək baza və turbo tezlikləri isə prosessorun sürətinin göstəricisidir – daha yüksək GHz dəyəri daha sürətli işləmə deməkdir. 2025-ci il notbukları üçün 4 nüvəli prosessorlar minimum olaraq qəbul edilir; orta səviyyədə 8 nüvəyə qədər, üst səviyyədə isə 10-12 nüvəli mobil prosessorlar (məsələn, Intel Core i7-12700H 14 nüvəli (6 performans + 8 səmərəli nüvə) və ya AMD Ryzen 9 6900HX 8 nüvəli/16 axınlı) mövcuddur.

İpucu: Prosessor seçərkən model adının sonundakı nəsil göstəricisinə fikir verin. Məsələn, Intel Core i5-12400H – burada “12” 12-ci nəsil olduğunu göstərir. Daha yeni nəsil adətən daha yaxşı performans və enerji səmərəliliyi deməkdir. Ehtiyacınız minimum səviyyədədirsə, 11-ci nəsil Intel və ya 4-cü nəsil Ryzen də kifayət edə bilər, ancaq imkan daxilində son nəsil modelləri seçmək cihazınızın daha uzun müddət aktual qalmasını təmin edər. Bundan əlavə, notbuk aldığınız zaman prosessorun dəyişdirilə bilmədiyini unutmayın; yəni seçdiyiniz CPU cihazın ömrü boyu onunla qalacaq. Bu səbəbdən, bəlkə indi tam gücündən istifadə etməsəniz belə, yaxın gələcək planlarınıza uyğun az da olsa ehtiyat payı olan bir prosessor seçmək məsləhətlidir.

Operativ yaddaş (RAM)

RAM (Operativ yaddaş) notbukda eyni anda neçə proqramın rahat işləyə biləcəyini və sistemin nə qədər sürətli çoxtapşırıqlı əməliyyatları idarə edəcəyini müəyyən edir. Sadə dillə desək, RAM – kompüterin qısa müddətli yaddaşıdır; aktiv proseslər burada saxlanılır. RAM kifayət qədər olmadıqda, hətta güclü prosessorlu bir notbuk belə ləngiyə bilər, çünki məlumatları sürətli RAM əvəzinə yavaş daimi yaddaşa (məsələn, SSD-ə) yazıb-oxumalı olur.

2025-ci ildə yeni notbukların əksəriyyəti minimum 8 GB RAM ilə təchiz edilir. Bu, gündəlik istifadə, veb-brauzer, ofis proqramları və yüngül multitapşırıqlar üçün adətən kifayətdir. Lakin tələbləriniz bir qədər yüksəkdirsə, 16 GB RAM daha rahat təcrübə təmin edəcək. Xüsusilə, qrafik dizayn, video montaj, ağır oyunlar və eyni anda çox sayda brauzer nişanının (tab) açıq olması kimi vəziyyətlərdə 16 GB artıq lüks deyil, zərurətdir. Peşəkarlar və oyun həvəskarları üçün bəzən 32 GB və ya daha çox RAM də tələb oluna bilər – xüsusilə də virtual maşınlar, böyük məlumat dəstləri ilə işləmə və ya çox ağır oyunlar planınızda varsa.

RAM ilə bağlı nəzərə alınmalı məqamlar:

  • Tutum (GB): Gündəlik istifadə üçün 8 GB baza olaraq götürülür. Əgər imkan varsa, 16 GB seçərək gələcəyədavamlı bir addım atmış olarsınız. Məsələn, Acer Extensa 15 EX215 modeli standart olaraq 8 GB RAM ilə gəlir və bu tutum ofis işləri üçün yetərlidir, lakin lazım gələrsə 16 GB-a qədər artırıla bilir. Yüksək səviyyəli oyun və iş stansiyası notbukları isə çox vaxt 16 GB və yuxarı RAM-la təchiz olunur (bəzən 32 GB və daha çox konfiqurasiyalar opsional olur).
  • RAM növü və tezliyi: Hal-hazırda bazarda əsasən DDR4 və daha yeni DDR5 operativ yaddaş növlərinə rast gəlinir. DDR5 RAM-lar daha yüksək sürət (MHz) və bant genişliyi təklif edir, lakin daha bahalıdır və yalnız ən yeni platformalarda dəstəklənir. Orta səviyyəli əksər notbuklar hələ DDR4 istifadə edir ki, bu da əslində bir çox istifadəçi üçün tam yetərlidir. Tezlik dəyəri (məsələn, 2666 MHz, 3200 MHz və s.) RAM-in sürətini göstərir – böyük fərqlər yaratmasa da, daha yüksək rəqəm nəzəri olaraq daha yaxşıdır. Praktikada isə RAM tutumu və dual-channel (iki yaddaş modulunun paralel işləməsi) dəstəyi daha çox önəm daşıyır. Yəni, imkan daxilində iki ədəd eyni ölçülü RAM modulundan istifadə olunan konfiqurasiyaları seçin (məsələn, 8 GB x 2 = 16 GB), bu, tək modul 16 GB-dan daha yüksək yaddaş ötürmə qabiliyyəti verir.
  • Yenilənə bilmə (upgrade): Bəzi notbuk modellərində RAM anakarta lehimlənmiş olur və sonradan artırmaq mümkün olmur (xüsusilə incə ultrabook modellərində buna rast gəlinir). Əgər aldığınız cihazın RAM-i sonradan genişləndirilə bilirsə, bu böyük üstünlükdür. Məsələn, bir çox oyun notbukunda boş RAM yuvası olur ki, gələcəkdə əlavə modul taxaraq yaddaşı artırasınız. Almazdan əvvəl mütləq notbukun RAM yeniləmə imkanlarını yoxlayın. Bu məlumatı məhsulun spesifikasiyasında və ya istehsalçı saytında tapa bilərsiniz. Hiss edirsinizsə ki, 8 GB yaxın zamanda azlıq edəcək, onda ya 16 GB-lıq model alın, ya da ən azından sonradan artırıla bilən bir model seçin.

İpucu: Operativ yaddaş istifadə vərdişlərindən çox asılıdır. Misal üçün, eyni anda Chrome brauzerində onlarla nişan açır, Photoshop və Word-ü paralel istifadə edirsinizsə, 8 GB RAM-lı sistem çətinlik çəkə bilər. Lakin eyni anda yalnız bir-iki proqramla kifayətlənirsinizsə, 8 GB rahatlıqla bəs edəcək. Yeni notbuk aldığınız zaman RAM-in kifayət olub-olmadığını anlamaq üçün hazırda istifadə etdiyiniz kompüterdə RAM istifadəsinə baxa bilərsiniz (məsələn, Windows Task Manager vasitəsilə). Bu sizə bir ölçü göstərəcək. Əlavə olaraq, bəzi hallarda az RAM-lı notbuk almaq büdcəyə uyğundursa, gələcəkdə RAM artırmaqla problemi həll etmək olar – yetər ki, model bu imkanı versin.

Yaddaş tutumu və növü (daxili saxlama)

Notbukun yaddaşı (daxili disk) – bütün fayllarınızın, proqramlarınızın və əməliyyat sisteminin saxlandığı yerdir. Yaddaş tutumu sizin nə qədər məlumat saxlaya biləcəyinizi göstərir, yaddaşın növü isə cihazın sürətinə böyük təsir göstərir. Müasir notbuklarda iki əsas yaddaş növü var: SSD (bərk vəziyyətli disk) və HDD (sərt disk). Həmçinin bəzən hibrid yanaşmaya da rast gəlinir (kiçik tutumlu sürətli SSD + böyük tutumlu yavaş HDD birlikdə).

Yaddaşla bağlı tövsiyələr:

  • SSD seçin (mümkünsə): Hazırda əksər yeni notbuklar standart olaraq SSD (Solid State Drive) ilə gəlir. SSD-lər köhnə tip HDD-lərlə müqayisədə qat-qat sürətlidir. Bu o deməkdir ki, kompüterinizin açılışı, proqramların yüklənməsi, fayl köçürmələri kimi əməliyyatlar çox daha cəld baş verir. SSD-lərin digər üstünlüyü səs-küysüz və vibrasiyasız işləməsidir (çünki mexaniki hissələri yoxdur). Artıq 256 GB və 512 GB SSD tutumları orta seqment notbuklarda geniş yayılıb. Məsələn, yuxarıda qeyd olunan Dell Vostro 3520 modeli 512 GB SSD ilə təchiz olunub ki, bu da həm sürət, həm də kifayət qədər fayl saxlama imkanı verir. Tövsiyə: Əgər seçim edirsinizsə, heç olmasa 256 GB SSD tutumundan aşağı olmayan model alın; 512 GB isə əksər istifadəçilər üçün komfortlu tutumdur. Böyük fayllarla işləyirsinizsə (video arxivləri, oyunlar və s.), 1 TB və ya daha çox SSD-lər də bazarda var, lakin qiymət artır.
  • HDD (ənənəvi sərt disk): Bəzi büdcə modellərində hələ də HDD-yə rast gəlmək olar, yaxud hibrid qurğular şəklində (SSD + HDD birlikdə) olur. HDD-lər qiymətinə görə ucuzdur və böyük tutum təklif edir (məsələn, 1 TB, 2 TB və daha çox), lakin sürəti zəifdir və mexaniki olduqları üçün zərbələrə həssasdır. Əgər çox böyük həcmdə məlumat saxlamağa ehtiyacınız var, amma büdcəniz məhduddur, o halda HDD-li model seçə bilərsiniz – ancaq unutmayın ki, sistem performansı SSD-li modellə müqayisədə xeyli aşağı olacaq. Məsələn, bəzi 15.6 düymlük notbuklar 1 TB HDD ilə gəlir, bu, filmlərinizi, musiqi və foto arxivlərinizi saxlamaq üçün geniş yer versə də, eyni qiymət aralığında 256 GB SSD-li model bəlkə daha sərfəli seçim olar (sürət baxımından). İmkan varsa, HDD-ləri yalnız arxiv saxlama məqsədilə seçin və birinci disk kimi SSD olmasına üstünlük verin.
  • SSD + HDD birlikdə: Bəzi notbuklar iki disk quraşdırmaq imkanı ilə gəlir. Məsələn, 256 GB SSD + 1 TB HDD kombinasiya edilə bilər. Bu halda əməliyyat sistemi və tez-tez istifadə olunan proqramlar SSD-də qurulur (sürətli işləsin deyə), böyük fayllar isə HDD-də saxlanılır. Belə kombinasiya performans və tutum balansı yaratdığı üçün olduqca əlverişlidir. Əgər sizə həm sürət, həm də çoxlu yaddaş lazımdırsa, iki diskli modellərə baxın. Bu, xüsusilə oyun notbuklarında və bəzi ağır iş stansiyalarında olur. Alternativ olaraq, xarici portativ disklərdən də faydalana bilərsiniz: yəni notbukun özündə SSD olsun, əlavə məlumatlar üçün USB vasitəsilə xarici HDD/SSD qoşasınız.
  • eMMC yaddaş: Qeyd etmək lazımdır ki, ən ucuz seqmentdə bəzi notbuklar eMMC adlı yaddaş növü ilə gəlir. Bu, planşet və telefonlarda istifadə edilən daxili yaddaşa bənzərdir və SSD-dən xeyli yavaşdır (amma HDD-dən nisbətən sürətli ola bilər). Əksər hallarda eMMC-lə gələn cihazlar 64 GB və ya 128 GB kimi çox az tutuma malik olur (məsələn, bəzən ucuz Chromebook və ya giriş səviyyəli Windows notbuklarında). Belə modellər yalnız internetə girmək və ofis faylları saxlamaq üçündür. Mümkün səviyyədə eMMC-dən uzaq durmaq və ən azı tam bir SSD-lə təchiz edilmiş notbuk almaq tövsiyə olunur.

İpucu: Yaddaş seçimində “nə qədər çox, o qədər yaxşıdır” prinsipi qismən doğrudur – xüsusilə multimedia fayllarınız çoxdursa. Lakin çox böyük tutumlu SSD-lər (məsələn, 2 TB) qiyməti kəskin artırır. Ona görə də, real ehtiyacınızı dəyərləndirin. Əgər əsasən onlayn xidmətlərdən istifadə edirsinizsə və hər şeyi buludda (Google Drive, OneDrive və s.) saxlayırsınızsa, böyük lokal yaddaşa ehtiyacınız qalmaya bilər. Ancaq internet bağlantısından asılı olmamaq üçün müəyyən qədər lokal yaddaşın olması da faydalıdır. Yaxşı bir yanaşma: hazırda istifadə etdiyiniz laptop/PC-də nə qədər yer dolu olduğuna baxın. Bunun əsasında, gələcək bir-iki ili də nəzərə alaraq, uyğun tutumu seçə bilərsiniz. Unutmayın ki, bəzi notbuklarda sonradan SSD-ni dəyişib daha böyüyü ilə əvəz etmək mümkündür (xüsusilə M.2 SSD istifadə edən modellərdə), amma bəzilərində (xüsusilə incə modellərdə) bu mümkün olmur. Almazdan əvvəl bu imkanları da araşdırmaq pis olmaz.

Ekran: ölçü və keyfiyyət

Notbukun ekranı hər gün qarşısında saatlarla vaxt keçirəcəyiniz hissədir, ona görə də həm ölçüsü, həm də görüntü keyfiyyəti çox önəmlidir. Ekran seçimi edərkən bir neçə aspekti nəzərə alın:

Ekran ölçüsü (düym ilə)

Ekran ölçüsü notbukun diaqonal uzunluğunu düymlə ifadə edir. Azərbaycanda satılan notbuklar arasında ən populyar ölçülər 14 düym və 15.6 düymdür. Lakin 13, 16, 17 düymlük modellər də mövcuddur (hətta 11 və 12 düym ultra-portativ modellər və 18 düymlük nadir böyük notbuklar da bazarda görülə bilər). Seçim edərkən aşağıdakıları düşünün:

  • Portativlik üçün kiçik ekran: 13-14 düymlük notbuklar daha kiçik və yüngül olur. Onları çantada daşımaq asandır, qatar, avtobus və ya təyyarədə işləyərkən rahatdır. Əgər tez-tez notbuku özünüzlə gəzdirirsinizsə, universitetə, ofisə aparırsınızsa, 14 düym ideal balans təklif edir. Məsələn, 14 düymlük ASUS Vivobook yuxarıda qeyd olunduğu kimi yüngül olduğu üçün tələbələr və işgüzar səfərlər üçün çox uyğundur. Kiçik ekranların mənfi tərəfi iş sahəsinin bir qədər məhdud olmasıdır – yəni eyni anda bir neçə pəncərə ilə işləmək bir az sıx ola bilər.
  • Universallıq üçün orta ölçü: 15.6 düym uzun illərdir standart notbuk ölçüsü sayılır. Bu ölçüdə ekran həm evdə/ofisdə rahat işləməyə imkan verir, həm də hələ portativdir (baxmayaraq ki, 15.6 düymlük cihazlar 14 düymlülərdən ağır olur, adətən 1.7-2.5 kq arası). Əgər notbuku daha çox masaüstü əvəzi kimi istifadə edəcəksinizsə, lakin bəzən də götürmək lazım gəlirsə, 15.6 düym çox uyğun seçimdir. Bu ölçüdə klaviatura da adətən tam ölçülü, rəqəm paneli ilə birgə olur ki, bu da bəzi istifadəçilər üçün üstünlükdür.
  • Böyük ekranlar (16-17+ düym): 16 düym və 17.3 düym kimi ekranlara malik notbuklar demək olar ki, portativ iş stansiyaları və ya oyun notbuklarıdır. Onlar ağır (2.5-3 kq və daha çox), böyük korpuslu olur və daşımaq üçün o qədər də əlverişli deyil. Amma geniş ekran sayəsində film izləmək, oyun oynamaq, dizayn proqramlarında işləmək çox komfortludur. 16 düymlük modellər son illərdə populyarlaşır, çünki 15.6 ilə 17 arasındakı boşluğu doldurur – nisbətən portativ qala bilir, amma daha böyük görüntü sahəsi verir. Əgər notbuku əsasən bir yerdə istifadə edib arabir daşıyacaqsınızsa və ekran sizin üçün önəmlidirsə, 16-17 düym modellərə baxa bilərsiniz. Məsələn, Lenovo ThinkBook 16 və ya Dell Inspiron 16 Plus kimi modellər geniş ekranla gəlir, eyni zamanda güclü komponentləri sığdırmaq üçün geniş yerə malikdirlər.

Ekran çözünürlük (qətnamə) və panel tipi

Ekran ölçüsü qədər, onun qətnaməsi (icazəsi) – yəni göstərilən piksel sayı da vacibdir. Qətnamə ekrandakı təsvirin nə dərəcədə kəskin olacağını müəyyənləşdirir:

  • HD / WXGA (1366×768): Bu qətnamə aşağı sayılır və əsasən çox ucuz və ya kiçik ekranlı notbuklarda rast gəlinir. 14 düymdən kiçik ekran üçün bəlkə qənaətbəxş ola bilər, amma 15.6 düym ekranda 1366×768 piksel artıq nəzərəçarpacaq dərəcədə pikselləşmiş görüntü verə bilər. Əgər mümkündürsə, bu gün yeni notbuk alarkən 1366×768 ekranlı model seçməmək daha yaxşıdır – görüntü keyfiyyəti sizi qane etməyə bilər.
  • Full HD (1920×1080): Hazırda Full HD (1080p) standart olaraq qəbul olunub. 13-15 düym arası ekranlar üçün 1080p çox aydın və kəskin görüntü təmin edir. 15.6 düym ekranda da Full HD ümumən kifayətdir; həmçinin bu qətnamə cihazın qiymətini münasib saxlayır və batareya ömrünü çox azaltmır. Əksər orta seqment notbuklar Full HD ilə gəlir. Məsələn, Dell Inspiron 15 modelində 15.6″ Full HD ekran var ki, həm iş, həm əyləncə üçün standart keyfiyyət təqdim edir. Bizim tövsiyəmiz: büdcə imkan verdiyi təqdirdə, notbuk alarkən ən az Full HD ekranlı modellərə yönəlin.
  • 2K, QHD və 4K Ultra HD: Bəzi premium və xüsusi təyinatlı notbuklar daha yüksək qətnamə təklif edir – məsələn QHD (2560×1440), QHD+ (3K), hətta 4K (3840×2160). Bu cür ekranlar çox kəskin görüntü, əla detallılıq verir. Qrafik dizaynerlər, fotoqraflar, video montajla məşğul olanlar üçün yüksək qətnamə vacib ola bilər, çünki görüntünün hər xırda detallarını görmək istəyirlər. Oyun həvəskarları üçün də 4K cazibədar görünə bilər, lakin nəzərə alın ki, 4K ekranda oyunu orijinal çözünürlükdə işlətmək üçün çox güclü videokart lazımdır – əks halda, onsuz da oyunu 1080p-ə salacaqsınız, bu isə 4K ekranın üstünlüyünü hiss etdirməyəcək. Həmçinin, 4K ekranlar Full HD-yə görə batareyanı daha tez tükədir. Yəni yüksək qətnamə seçərkən bu faktorları göz önündə saxlayın. Adi istifadəçi üçün 4K lüksdür, ancaq peşəkar ehtiyaclarınız varsa, o zaman əlbəttə, 4K ekranlı modellərə baxa bilərsiniz (məsələn, bəzi HP Spectre, Dell XPS, Lenovo Yoga modellərində 4K opsiyaları mövcuddur).
  • Panel texnologiyası (IPS, TN, VA): Notbuk ekranlarında ən yayğın texnologiya IPS LCD panelləridir. IPS panellər geniş baxış bucaqları və düzgün rəng təkrar istehsalı ilə tanınır – yəni ekrana müxtəlif bucaqlardan baxanda rənglər dəyişmir, kontrast sabit qalır. Bu, xüsusilə film izləyərkən və ya bir neçə nəfər birgə ekrana baxarkən önəmlidir. TN panellər isə daha ucuzdur, ancaq dar baxış bucaqları və zəif rəngləri olur; bu tip panellər artıq çox az modeldə (adətən ən ucuz notbuklarda) qalmaqdadır. VA panellər notbuklarda nadirdir (əsasən monitorlarda olur). Qısacası, IPS ekranlı notbuk seçməyə çalışın – çoxu elə IPS-dir, amma yenə də spesifikasiyada bunu təsdiqləyin. IPS ekranlar həm də rəng kalibrasiyasına meyilli olduğu üçün qrafik işlərlə məşğul olanlara daha uyğundur.
  • Parlaqlıq və örtük: Ekranların parlqlığı nit (cd/m²) ilə ölçülür. Standart notbuk ekranları 220-300 nit parlqlığa sahibdir. Əgər siz çox vaxt açıq havada və ya parlaq ofis işıqları altında işləyəcəksinizsə, daha parlaq ekran istəyəcəksiniz (300+ nit yaxşıdır, 400 nit və yuxarı isə çox yaxşı nəticədir). Bəzi premium modellər 500 nitə qədər çıxa bilir (məsələn, HDR dəstəyi olan ekranlar). Bundan başqa, ekranın üzərindəki örtük ya parlaq (glossy), ya da matte (antiparlaq) ola bilər. Parlaq ekranlar rəngləri daha canlı göstərir, lakin işıq əks etdirmə (əks) problemi var – yəni ətrafdakı obyektlər və işıq mənbələri ekranda güzgü kimi əks oluna bilər. Mat ekranlar isə əks etdirməni minimuma endirir, gözləri az yorur, lakin rənglər bir az solğun görünə bilər. Seçim şəxsi zövqə bağlıdır, ancaq çox işıqlı mühitlər üçün mat ekranlı notbuklar daha rahatdır.

İpucu: Ekran notbuk təcrübənizin mərkəzindədir. Ona görə notbuk seçərkən mağazada (və ya sifariş etdikdən sonra qutusundan çıxarıb) ilk növbədə ekranı diqqətlə qiymətləndirin. Parlaqlığını artırıb baxın, rənglər sizə xoş gəlirmi, ekran yetərincə kəskindirmi? Mümkünsə, müxtəlif bucaqlardan baxın – xüsusilə qapağı bir az irəli-geri əyərək görüntünün dəyişib-dəyişmədiyini yoxlayın. Əgər görüntü tez qaralırsa və ya rənglər dəyişirsə, deməli panel keyfiyyəti aşağıdır. Bir də, uzun müddət yazı oxuyacaqsınızsa, ekranın pikselləşməməsi üçün yüksək qətnamə önəmlidir (1080p və yuxarı). Bəzi insanlar üçün 15.6 düym ekranda 1080p artıq yetərincə iti deyil (çünki həmin ölçüdə PPI nisbətən az olur), amma bu çox xırda detalçılıqdır. Ümumilikdə, Full HD IPS ekran əksər istifadəçilər üçün “şirin nöqtə”dir.

Qrafik kart (GPU) seçimi

Videokart (GPU) notbukda qrafik əməliyyatları icra edən komponentdir. Qrafik kartın əhəmiyyəti istifadə məqsədinizdən asılı olaraq dəyişir:

  • İnteqrasiya olunmuş qrafika: Bu, ayrı fiziki kart deyil, prosessorun içindəki qrafik moduldur. Intel prosessorlarında illərlə Intel HD Graphics, UHD Graphics, Iris Xe kimi inteqrə qrafikalar istifadə olunurdu. AMD-də isə Radeon Vega inteqrə qrafikaları məşhurdur. İntegrə olunmuş qrafikaların üstünlüyü odur ki, əlavə enerji sərfiyyatı və istilik minimaldır, cihazı ucuzlaşdırır və batareya ömrünü qoruyur. Lakin performans baxımından bunlar diskret (ayrı) videokartlardan geri qalır. Ofis işləri, veb-brauzing, film izləmə kimi gündəlik işlər üçün inteqrə qrafika tam yetərlidir. Hətta Intel-in yeni Iris Xe qrafikası və ya AMD-nin Radeon qrafik modulları yüngül oyunları və qrafik tələb etməyən tətbiqləri də idarə edə bilir. Yəni, əgər siz notbukda oyun oynamağı, 3D işlər görməyi planlaşdırmırsınızsa, inteqrasiya olunmuş qrafikası olan modellər sizin üçün uyğundur. Bu, həm də həmin notbukların qiymətinin daha münasib olması deməkdir. Məsələn, Dell Vostro 3520 kimi işgüzar notbuk modeli Intel Iris Xe inteqrə qrafikası ilə təchiz olunub – bu, ofis və multimedia üçün ideal, lakin ciddi oyun üçün nəzərdə tutulmayıb.
  • Diskret (ayrıca) videokart: Əgər oyun oynamaq, qrafik dizayn, 3D render və s. planınız varsa, diskret GPU-lu notbuk almanız gərəkdir. Diskret videokartlar ayrıca çip (və yaddaş) formasında olur – NVIDIA və AMD Radeon əsas istehsalçılardır. Hal-hazırda mobil notbuklarda NVIDIA-nın GeForce GTX/RTX seriyaları çox yayğındır (məsələn, GTX 1650, RTX 3050, RTX 4060 və s.), AMD isə Radeon RX 6000M seriyası ilə təmsil olunur. Bu kartlar masaüstü həmkarlarına nisbətən bir az zəif olsa da, yenə də inteqrə grafikadan qat-qat güclüdür. Oyun notbuklarında videokart ən bahalı komponentlərdən biridir və ümumən notbukun qiymətini ciddi artırır. Lakin əvəzində siz yüksək qrafik detallarla oyun oynaya, 3D modelləri sürətlə işlədə, videoları daha tez ixrac edə bilərsiniz. HP Victus 15 nümunəsinə qayıtsaq, onun NVIDIA RTX 3050 qrafik kartı inteqrasiya olunmuş qrafikaya görə böyük üstünlükdür – müasir oyunları orta-yüksək ayarlarda oynada bilir, həm də qrafik proqramlarda CUDA kimi texnologiyaları dəstəkləyir. Daha yuxarı performans istəyənlər üçün RTX 3060, 3070, hətta 3080/4070 kimi variantlı notbuklar da var, lakin bunlar çox bahalı segmentə aiddir.
  • VRAM (Video yaddaş): Diskret videokartların öz yaddaşı olur (məsələn, 4 GB, 6 GB, 8 GB və s. GDDR6). Bu VRAM qrafik məlumatların saxlanması üçündür (teksturalar, kadr arabeləyi və s.). Yüksək həlliyyətli görüntülər və ya kompleks səhnələr üçün daha çox VRAM lazım ola bilər. Oyun oynayarkən yüksək qrafik ayarlarda VRAM dolubsa, performans düşəcək. Hazırda 4 GB VRAM giriş səviyyəli hesab edilir, 6-8 GB orta səviyyə üçün normaldır, 10-12 GB və yuxarı isə yüksək səviyyəli GPU-lar üçündür. Alarkən videokartın VRAM həcminə də nəzər yetirin – xüsusilə də professional qrafik işlər üçün 4 GB-dan artığı tövsiyə olunur.
  • NVIDIA vs AMD: Bazarda hazırda oyun notbuklarının böyük hissəsi NVIDIA çipləri ilə gəlir, çünki NVIDIA-nın performansı və xüsusilə ray-tracing, DLSS kimi texnologiyaları çox cəlbedicidir. AMD isə həm prosessoru, həm GPU-su olan birləşmə platformalar (AMD CPU + AMD GPU = AMD Advantage proqramı) ilə bazara girməyə çalışır. Hər iki brend yaxşıdır, sadəcə xüsusi funksiyalara diqqət edin: məsələn, NVIDIA RTX seriyası hardware ray-tracing (işıq izləmə efekti) və DLSS (AI əsaslı super resolution) dəstəkləyir. AMD-nin isə FSR texnologiyası var (hər iki GPU tipində işləyə bilir). Əgər sadəcə xam performansa baxırıqsa, hər bir model üçün ayrıca testlərə baxmaq gərəkdir (məsələn, RTX 3050 vs RX 6600M hansının daha güclü olduğu konkret göstəricilərlə müəyyənləşir). Qısaca desək, bu səviyyədə artıq seçim daha çox büdcə və mövcudluqla bağlı olur. Hansı GPU-lu model daha sərfəlidirsə və ehtiyacınızı qarşılayırsa, onu seçin.

İpucu: Notbuk almazdan öncə videokartlı modellər üçün internetdə müstəqil testlərə (benchmark) baxmaq faydalıdır. Xüsusən oyun üçün alırsınızsa, sevdiyiniz oyunların həmin GPU-da neçə kadr/saniyə (FPS) verdiyini öyrənə bilərsiniz. Məsələn, RTX 3050-li bir notbuk məşhur oyunlarda orta hesabla 60 FPS verirsə, bunu bilmək sonradan məmnun qalmağınız üçün yaxşıdır. Eyni zamanda, diskret GPU-lu notbuklar daha çox istilik yaradır və ventilyator səs-küyü ola bilər – alarkən cihazın soyutma sistemi haqqında rəyləri oxuyun. Bəzi incə gövdəli güclü notbuklarda performans istilik səbəbilə tam realizə olmaya bilər (thermal throttling dediyimiz hal). Markadan asılı olaraq bu fərqlənir. Məsələn, MSI, ASUS ROG, Acer Nitro kimi oyun seriyaları yaxşı soyutma ilə tanınır, bəzən isə nazik dizayn xatirinə soyutması zəif modellər də olur. Bunun üçün istifadəçi rəyləri və icmallar önəmlidir.

Notbuk batareya ömrü

Mobilliyin əsas göstəricilərindən biri notbuk batareyasının nə qədər getdiyidir. Əgər siz cihazdan kənarda (məsələn, yolda, kafedə, dərsdə) çox istifadə edəcəksinizsə, uzun batareya ömrü prioritet olmalıdır. Hazırda notbukların batareya ömrü çox müxtəlifdir – bəziləri 4-5 saat ancaq gedir, bəziləri isə 10-12 saat və daha artıq.

Batareya ilə bağlı tövsiyələr:

  • Minimum gözlənti: Gündəlik normal istifadə üçün (Wi-Fi ilə vebdə gəzinmə, ofis proqramları, orta parlqlıq) 6-8 saat batareya ömrü ortalama qəbul edilə bilər. Əgər istehsalçı 6 saat deyirsə, real istifadə şəraitində bəzən 4-5 saata düşə bilər (reklam göstəriciləri optimal şərtlərdə ölçülür). 8 saat və yuxarı rəqəmlər isə artıq yaxşı nəticə sayılır.
  • Yüksək batareya ehtiyacı: Çox səyahət edirsinizsə və hər zaman priz tapmaq imkanı olmursa, 10 saat və daha çox davam gətirən modellərə baxın. Bəzi ultrabook modelləri (məsələn, HP Envy x360, Dell XPS 13, Apple MacBook Air M1/M2) müstəsna batareya performansı ilə tanınır, 15 saata yaxın real istifadə verə bilir. Windows ekosistemində də Intel Evo sertifikatı olan ultrabooklar adətən ən az 9-10 saat gedir.
  • Oyun və güclü notbuklarda batareya: Qeyd etmək lazımdır ki, güclü prosessorlu və diskret videokartlı notbukların batareya ömrü adətən qısadır. Bir oyun notbuku adi ofis işi edərkən bəlkə 4-5 saat gedə bilər, amma oyunu açsanız 1-2 saat içində batareya tükənəcək. Bu cihazlar yüksək enerji tələb edir və adapterə bağlı qalmaqla əsl gücündə işləyir. Yəni, önəmli bir məsələ: əgər uzun batareya ömrü prioritetdirsə, çox güclü komponentlərdən qaçmaq lazım ola bilər. Bəzən daha səmərəli U seriyalı CPU və inteqrə qrafikalı model, H seriyalı CPU + RTX qrafikalı modeldən 2-3 dəfə artıq batareya saxlayır.
  • Batareyanın həcmi (Wh): Batareya ömrünü təyin edən bir parametrlə tanış ola bilərsiniz – Watt-saat (Wh). Bu göstərici batareyanın tutumunu göstərir. Notbuklarda tipik batareya tutumları 40 Wh-dən 99 Wh-ə qədər olur (aviasiya qaydalarına görə 100 Wh-dən yuxarı cihazları təyyarədə daşımaq problemli ola bilər, ona görə istehsalçılar 99 Wh-dən yuxarı getmirlər). İncə ultrabooklarda 50-60 Wh batareyalar, böyük oyun notbuklarında 70-90 Wh batareyalar ola bilər. Lakin təkcə bu rəqəm hər şeyi demir, çünki enerji sərfi də vacibdir. Yenə də, iki eyni tipli notbuku müqayisə edirsinizsə, böyük batareyalı olan daha uzun ömür verəcək (şərt odu ki, komponentləri bənzər olsun).
  • Sürətli şarj: Bəzi yeni notbuklar sürətli şarj funksiyası ilə gəlir. Məsələn, 30 dəqiqə şarjla 4-5 saat istifadə imkanı verən texnologiyalar mövcuddur. Bu xüsusiyyət çox faydalı ola bilər, çünki qısa zamanda cihazı yenidən enerji ilə təmin edib yola çıxmaq mümkün olur. Şarj cihazının ağırlığı və ölçüsü də nəzərə alınmalıdır – ultrabookların adapterləri yüngül və kiçik, oyun notbuklarının adapterləri isə böyük (bəzən kərpic boyda) olur. Hətta bəzi yeni ultrabook və 2-in-1 notbuklar USB-C ilə şarj dəstəkləyir, bu da universallıq və portativlik deməkdir (telefona bənzər adaptorlardan istifadə edə bilirsiniz).

İpucu: Batareya ömrü rəqəmləri istifadə tərzindən çox asılıdır. İstehsalçının verdiyi saat həmişə optimal şərait üçündür (az parlqlıq, Wi-Fi söndürülmüş, sınaq videosu oynatma və s.). Real həyatda isə sizdə fərqli nəticə olacaq. Ona görə, alacağınız modelin istifadəçi rəylərinə baxmaq vacibdir – insanlar gündəlik istifadə ilə neçə saat ala bildiklərini yazırlar. Həmçinin, Windows notbuklarda Power Settings vasitəsilə batareya optimizasiyası, ekran parlaqlığını azaltmaq, istifadə etmədiyiniz modulları (Wi-Fi, Bluetooth) söndürmək kimi addımlarla ömrü uzada bilərsiniz. Əgər konkret bir iş rejimi planlaşdırırsınızsa (məsələn, dərsdə 3 saat yazı-pozu, sonra 2 saat kafedə film izləmək), cihazın buna tab gətirib-gətirməyəcəyini təsəvvür edin. Alternativ həll: hər zaman yaxınlıqda enerji qaynağı olmayacaqsa, bəlkə power bank ilə də şarj olan modellərə (USB-C şarjı olanlara) üstünlük vermək olar – artıq 60-100 Wh gücündə notbuk powerbank-ları da mövcuddur.

Portlar və əlaqə imkanları

Müasir notbuklar təkcə öz-özlüyündə işləmirlər – onlara müxtəlif periferiya qurğuları, aksessuarlar qoşulur. Buna görə də cihazın üzərindəki portlar (xarici girişlər), həmçinin simsiz əlaqə texnologiyaları çox önəmlidir. Yerli bazarda bəzən alıcılar sonradan anlayır ki, yeni notbuklarında sevdikləri bir port (məsələn, köhnə USB-A girişi) yoxdur. Belə sürprizlər yaşamamaq üçün öncədən portlar siyahısına nəzər yetirin:

  • USB portları: Hal-hazırda ən çox istifadə edilən port USB-dir. Lakin USB-nin özünün bir neçə forması var. Ənənəvi USB-A (düzdört bucaq formalı) portlar əksər aksessuarlarla (fləş kart, siçan, klaviatura və s.) uyğun gəlir. Yeni USB-C (oval formalı, kiçik) portlar isə çoxməqsədlidir – həm enerji ötürə, həm data göndərə, hətta video çıxışı kimi istifadə oluna bilir. Bir çox modern notbuk artıq 1-2 ədəd USB-C ilə gəlir. Thunderbolt 4 standartını dəstəkləyən USB-C portlar daha sürətli data transferi və çox yönlülük təklif edir (bir portdan eyni anda monitor da qoşa, şarj da edə, periferiya da bağlaya bilərsiniz). Tövsiyə: Alacağınız notbukda ən azı bir neçə USB port olsun. Məsələn, 2x USB-A + 1x USB-C yaxşı kombinasiyadır. Əgər çox nazik ultrabook alırsınızsa və orada USB-A yoxdursa, o zaman USB-C hub (çoxlayıcı) almanız gərəkəcək. Oyun və ya böyük notbuklarda isə bəzən 3-4 USB-A belə olur – bu pis deyil, çünki eyni anda bir neçə qurğu bağlamaq lazım gələ bilər.
  • HDMI / Video çıxış: Əksər istifadəçilər üçün notbuku vaxtaşırı böyük ekrana və ya proyektora qoşmaq lazım olur – bunun üçün HDMI portu çox önəmlidir. Demək olar ki, 15.6 düym və yuxarı ölçülü notbukların çoxunda tam ölçülü HDMI portu var. 14 düymlük ultrabooklarda isə bəzən HDMI olmaya bilər (yerə qənaət üçün). HDMI vasitəsilə həm görüntü, həm səs ötürülür və əksər monitorlar/televizorlarla uyğun gəlir. Hazırda yeni cihazlarda HDMI 2.0 və ya 2.1 portları olur (4K 60Hz və yuxarı dəstəyi üçün). Alternativ video çıxışları kimi DisplayPort (DP) adlanan port (adətən mini-DisplayPort formasında notbuklarda) və ya USB-C alt-mode DisplayPort də ola bilər. Əgər siz dizüstü kompüterinizi iki ədəd xarici monitora qoşmaq fikrindəsinizsə, onda bir portdan da çoxuna ehtiyac ola bilər (məsələn, Thunderbolt dəstəyi olan bir USB-C çoxlu monitor dəstəkləyə bilər, ya da ayrıca HDMI+DP birlikdə olmalıdır). Adi hallarda isə bir HDMI portu əksər insanlara kifayətdir. Bakıda təqdim olunan notbuk modellərinin spesifikasiyasına baxanda HDMI-nin olub-olmamasına diqqət edin – xüsusilə incə modellərdə yoxluğuna hazır olun, və qabaqcadan USB-C–HDMI adapteri almağı planlaşdırın.
  • Audio jak: Standart 3.5 mm qulaqlıq/mikrofon girişi demək olar bütün notbuklarda var. Bəzilərində ayrı-ayrılıqda qulaqlıq və mikrofon jakı olur, çoxunda isə kombinə (headset) girişi. Yeni ultrabooklarda bu da yığışdırılmır, nisbətən arxayın olmaq olar ki, qulaqlıq taxmaq yeri olacaq.
  • SD kart oxuyucu: Fotoqrafiya və video ilə məşğul olanlar üçün notbukda SD kart yuvasının olması böyük rahatlıqdır – kameranızın yaddaş kartını birbaşa notbuka taxıb faylları köçürə bilirsiniz. Təəssüf ki, nazik notbuklarda bu da tez-tez ixtisar edilir. Bəzi modellərdə tam ölçülü SD kart slotu, bəzilərində isə daha kiçik microSD slotu olur. Əgər bu sizin işiniz üçün vacibdirsə, SD slotlu modelləri axtarın, olmazsa yenə bir USB adapter almaq lazım gələcək.
  • Ethernet (LAN) port: Simli şəbəkə bağlantısı üçün RJ-45 Ethernet portu əvvəllər bütün notbuklarda olurdu, amma Wi-Fi geniş yayıldıqca bir çox incə modeldən bu portu çıxardılar (çünki kifayət qədər qalındır). Ancaq stabillik və yüksək sürət üçün bir çox ofisdə hələ də simli internetdən istifadə edilir. Oyun notbuklarında da gecikməni azaltmaq üçün LAN portunun olması yaxşıdır. Bəzi biznes sinif notbuklar incə olsa belə xüsusi qatlanan Ethernet portu ilə gəlir. Yoxdursa, USB adapterlə (USB-Ethernet) problemi həll etmək olar, sadəcə əlavə xərc və daşımalı bir şeydir. Yekun olaraq, stasionar yerdə istifadəni planlaşdırırsınızsa və routerə birbaşa qoşulmaq istəyirsinizsə, Ethernet portlu model seçin (məsələn, HP Victus 15 kimi oyun notbuklarında LAN girişi mövcuddur).
  • Digər girişlər: Keçmişdə VGA, DVI, hətta optik CD/DVD sürücüsü kimi elementlər notbuklarda olurdu. İndiki zamanda bunlar nadir hallarda rast gəlinir. CD/DVD optik qurğu yalnız bəzi böyük 15-17 düym ofis notbuklarında (və ya xüsusi sifarişlə) qalıb, əks halda xarici USB DVD oxuyucu almaq olar. VGA portu da köhnə proyektorlar üçündür, yeni modellərdə demək olar yoxdur (HDMI adapterlə bunu da həll etmək mümkündür). Yəni, ehtiyacınız çox spesifik deyilsə, bu köhnə interfeyslər barədə narahat olmağa dəyməz.
  • Simsiz əlaqələr: Wi-Fi və Bluetooth notbuklarda standartdır. Burada versiyalara diqqət yetirmək olar: 2025-ci ildə artıq Wi-Fi 6 (802.11ax) çox yayılıb, hətta Wi-Fi 6E dəstəkli modellər də var (6 GHz diapazonu dəstəyi ilə). Ən son standartlı Wi-Fi modulu daha sürətli və stabil əlaqə deməkdir – xüsusilə fiber-optik yüksək sürətli internetiniz varsa, notbukunuzun bunu tam istifadəsi üçün Wi-Fi 6 dəstəyi yaxşıdır. Bluetooth 5.0 və ya 5.1/5.2 də yeni aksessuarlar üçün önəmlidir (məs., simsiz qulaqlıq, maus). Əksər yeni notbuklar Bluetooth 5+ ilə gəlir. Bəzi premium notbuklarda NFC (yaxın sahə ünsiyyəti) də ola bilər, amma bu çox spesifik istifadə üçündür (məsələn, telefonla cütləşmə).

İpucu: Hər bir əlavə port gündəlik həyatda işinizi asanlaşdırır, ancaq eyni zamanda notbuku qalınlaşdırır və ya bahalaşdırır. Ona görə, istehsalçılar balans axtarır. Siz də öz balansınızı tapın: istifadə etdiyiniz qurğuları düşünün. Məsələn, əgər hər gün proyektora qoşulursunuzsa, HDMI vacibdir; fotosunuzsa, SD kart yuvası böyük rahatlıqdır; çox periferiyanız varsa, USB sayı ön plana keçir. Yaxşı xəbər odur ki, adapter və hablar vasitəsilə bir çox çatışmayan portu kompensasiya etmək olur. Sadəcə əlavə avadanlıq daşımaq və almaq istəmirsinizsə, onda əvvəlcədən portları bol olan model seçmək lazımdır. Oyun meraklıları həmçinin USB 3.0/3.1 portlarının sayına diqqət etsin, çünki xarici HDD/SSD, oyun aksesuarları yüksək ötürmə tələb edə bilər. Həmçinin, bəzi notbuklarda Thunderbolt 4 portu olması gələcək üçün bir yatırımdır – bu port vasitəsilə hətta xarici videokart qurğuları bağlamaq mümkündür (eGPU kabinləri), yəni notbukunuzun qrafikasını sonradan artırmaq kimi maraqlı perspektivlər açır.

Çəki və portativlik

Notbukun çəkisi və ölçüləri – onun portativlik dərəcəsini müəyyən edən amillərdəndir. Bu, birbaşa ekran ölçüsü ilə bağlı olsa da, cihazın daxili materialları, bateriyanın həcmi və gövdə materialı da rola malikdir. Bakı kimi şəhərdə, əgər hər gün notbuku çiyninizdə gəzdirəcəksinizsə, yüngül bir model seçməyin faydasını gündəlik olaraq hiss edəcəksiniz:

  • Yüngül ultrabooklar (1-1.5 kq arası): Buraya təxminən 13-14 düym ekranlı, nazik profilli notbuklar daxildir. Bu cihazlar 1 kilodan bir az çox olur (bəziləri hətta <1 kg, məsələn, LG Gram seriyası). Belə notbuku daşımaq çox rahatdır; demək olar kitab kimidir. Ofisdə, universitetdə, səfərlərdə ən yaxşı dostunuz olur, çünki çanta ağırlığını hiss etmirsiniz. Əlbəttə, yüngül olmaq üçün bəzən performansdan və ya bəzi portlardan güzəştə gedilir, amma əgər prioritetiniz portativlikdirsə, buna dəyər. Yüngül seqmentdə Apple MacBook Air, Dell XPS 13, HP Pavilion Aero, ASUS ZenBook kimi modellər məşhurdur. Onların Windows alternativləri olan bir çox ultrabook da nano.az kataloqunda mövcuddur. Yadınızda saxlayın ki, çox yüngül notbukların soyutması da limitli olur, yəni uzunmüddətli ağır yüklərdə performansı bir qədər aşağı düşə bilər.
  • Orta çəkili notbuklar (1.6-2.2 kq): Bunlar ən geniş yayılmış kateqoriyadır – 15.6 düym və bəzən 14 düymlük normal notbuklar bu aralıqdadır. Belə çəki çox da ağır sayılmaz, lakin hər gün daşıyanda müəyyən dərəcədə çiyinə ağırlıq salar. Əgər notbuku daha çox masada saxlayıb, arabir daşıyacaqsınızsa, 2 kq civarı çəki problem deyil. Bu seqmentdə həm oyun notbuklarının yüngül modelləri (məsələn, 15.6 düym RTX 3050-lı 2.0 kq-lıq notbuklar), həm də güclü ofis notbukları var. Məsələn, Lenovo ThinkPad seriyası möhkəm quruluşuna görə bir az ağır olur (~1.8 kq), lakin yenə də portativ hesab edilir. Dell Inspiron 15 kimi modellər də adətən 1.7-1.8 kq civarında olur. Əgər vaxtaşırı gəzdirib, vaxtaşırı masaüstü əvəzi istifadə edəcəksinizsə, bu çəkilər normaldır.
  • Ağır notbuklar (2.5 kq və yuxarı): 17 düym oyun notbukları, workstation (iş stansiyası) modellər 2.5-3.5 kq aralığında ola bilir. Bunları hər gün daşımaq çətindir – əsasən nəzərdə tutulur ki, siz cihazı bir yerdən başqa yerə araba ilə və ya nadir hallarda aparacaqsınız. Məsələn, MSI GE Raider seriyalı oyun notbukları 3+ kq ağırlığa çata bilər, çünki içində çoxlu güclü komponent və iri soyutma sistemi var. Həm də adaptoru belə 1 kq-a yaxın ola bilər! Bu cür notbukları yalnız ehtiyacınız varsa alın – məsələn, evdə yeriniz azdır masaüstü kompüter qoya bilmirsiniz, ona görə güclü notbuku masaüstü kimi istifadə edirsiniz, arabir turnirə və ya ofisə aparırsınız. Yaxud iş stansiyası notbuk lazımdır ki, mütəxəssis proqramları işlətsin, amma çox gəzdirilməyəcək. Bu kateqoriyada portativlik qurban verilir, əvəzində maksimum güc portativ formaya yaxınlaşdırılır.
  • Qalınlıq və ölçü: Çəkiylə yanaşı, fiziki ölçülər də önəmlidir. Bəzi 15.6 düym notbuklar çərçivələri incə dizayn sayəsində daha kompakt korpusa malikdir (məsələn, 14 düymlük gövdəyə yaxın). Digərləri isə köhnə dizayn olub iri çərçivələri var, ümumi ölçüsü böyükdür. İncə çərçivəli modellər həm estetikdir, həm də səyahətdə çantaya rahat sığır. Qalınlıq isə port sayına, soyutmaya təsir edir. 1-1.5 sm qalınlıq ultrabook, 2 sm normal, 3 sm və yuxarı isə qalın model sayılır. Təbii ki, incəlik də arzuolunandır, amma incə modellər çox zaman bahalı olur və daha diqqətli davranış tələb edir (mexaniki zərbəyə az dözümlü). Material da ölçüyə təsir edir – məsələn, metal korpuslar (alüminium, maqnezium) möhkəmliyi nazik strukturdaca təmin edə bilir, plastik korpuslar eyni möhkəmlik üçün bəlkə bir az qalın olmalıdır. Premium notbuklar ona görə həm yüngül, həm incə ola bilir ki, bahalı yüngül metal ərintilərdən istifadə olunur.

İpucu: Notbukun çəkisini qutusunda yazılan rəqəmlə qiymətləndirməklə yanaşı, adaptoru ilə birlikdə fikirləşin. Çünki adaptoru evdə qoyub getməyəcəksinizsə, onun da çəkisini əlavə etmək lazım. Bəzi nazik notbukların adapteri də yüngül olur, bəzilərinin isə çox ağır. Məsələn, 1.4 kq-lıq ultrabukun 0.2 kq-lıq kiçik adapteri ola bilər (cəmi 1.6 kq daşıyacaqsınız), amma 2.5 kq-lıq oyun notbukunun 0.8 kq-lıq nəhəng adapteri varsa, ümumilikdə 3.3 kq edir ki, xeyli fərqdir. Ayrıca, notbukunuzu yerləşdirəcəyiniz çantanın da rahat və ergonomik olmasına diqqət yetirin – ağırlığın paylanması və bel sağlamlığı üçün. Gündəlik daşıyacaqsınızsa, xüsusi notbuk üçün bel çantası investisiyasına dəyər. Portativlik mövzusunda son olaraq onu deyək ki, əgər bir notbuk hər cəhətdən sizə uyğundur, amma çəkisi bir az çoxdur, bəlkə bu məqamda güzəşt gedə bilərsiniz – ya da əksinə, çəkisi mükəmməldir deyə, istədiyinizdən zəif modelə razı olmayın. Burada da balans vacibdir.

Notbuk markası seçimi və zəmanət

Notbuk markası və istehsalçı şirkətin etibarlılığı da diqqət yetirilməsi gərəkən amillərdəndir. Bakı bazarında HP, Dell, Acer, Asus, Lenovo, MSI, Apple, Huawei, Chuwi və s. kimi müxtəlif brendlərin məhsulları mövcuddur. Hər bir markanın özünəməxsus xətti, servis dəstəyi və keyfiyyət standartı var:

  • Populyar brendlər: HP, Dell, Lenovo, Asus, Acer illərdir ki, Azərbaycan bazarında ən tanınmış notbuk istehsalçılarıdır. Bu markaların geniş model çeşidi var – büdcə seqmentindən tutmuş premium sinfə qədər. Üstünlüyü odur ki, bu brendlərin rəsmi servis mərkəzləri, distributorları ölkədə fəaliyyət göstərir. Yəni alacağınız cihazın rəsmi zəmanəti varsa, problem çıxanda Bakıda və ya digər şəhərlərdə xidmət ala bilərsiniz. Məsələn, HP və Dell şirkətlərinin burada rəsmi texniki servisləri mövcuddur, hissə dəyişimi və təmir üzrə dəstək verilir. Yeni markalardan Huawei və Xiaomi də notbuk bazarına girib, lakin onların servis imkanlarını öncədən araşdırmaq lazımdır (bəlkə telefon servis şəbəkəsi notbuka da dəstək verir). Apple MacBook modelləri də premium seqmentdə çox sevilir – Apple-ın da Azərbaycanda rəsmi tərəfdaşları olduğundan orijinal məhsullara servis ala bilirsiniz, ancaq Apple ekosistemi Windows-dan fərqli olduğu üçün bunu ayrıca dəyərləndirmək lazımdır (əgər MacOS düşünürsünüzsə, bu bələdçidəki bir çox məsləhətlər yenə keçərlidir, amma bəzi şeylər, məsələn, oyun, videokart seçimi, tətbiq uyğunluğu fərqli məcradır).
  • Zəmanət müddəti: Standart olaraq notbuklara 1 il zəmanət verilir. Bəzi istehsalçılar (məsələn, Lenovo-nun müəyyən modelləri, ya da oyun notbukları) 2 il zəmanətlə gələ bilər. Zəmanətin şərtlərini mütləq oxuyun – nələr daxildir, nələr istisnadır. Məsələn, əksər zəmanətlər istifadəçi səhvindən yaranan problemi (suyun tökülməsi, yerə düşüb sınma, özünün söküb müdaxilə etməsi və s.) qarşılmır. Ancaq istehsal qüsurlarını, komponent nasazlıqlarını əhatə edir. Nano.az mağazasından aldığınız notbuk rəsmi distributordan gəlirsə, beynəlxalq zəmanət də ola bilər – yəni tək Azərbaycanda deyil, başqa ölkələrdə də servisə müraciət edə bilərsiniz (bu xüsusilə biznes səyahət edənlər üçün önəmlidir).
  • Servis və texniki dəstək: Notbukun ömrü boyunca bəzən texniki servisə ehtiyac yaranır – toz təmizləmə, termopastanın yenilənməsi, batareyanın dəyişdirilməsi kimi. Yaxşı olar ki, elə marka/model alasınız ki, onun ehtiyat hissələri tapmaq asan olsun. Məsələn, Lenovo ThinkPad seriyası korporativ segmentdə məşhur olduğu üçün Bakıda onların hissələri, batareyaları tapmaq çətin deyil. Yaxud Dell və HP üçün universal adapterlər, klaviatura, ekran kimi komponentlər bazarda mövcuddur. Daha az tanınmış marka alsanız (məsələn, egzotik bir brend), sonra xüsusi detal lazım olanda gözləməli ola bilərsiniz. Bu baxımdan məşhur brendlər riskinizi azaldır.
  • Köhnə model vs yeni model: Bəzən mağazalarda əvvəlki ilin modeli daha ucuz olur. Marka seçimində illik yenilənmələri də nəzərə alın – əgər ötən ilə aid modeldirsə, onun yenisi çıxdığı üçün qiyməti düşmüş ola bilər, yəni əlverişli alış fürsətidir. Lakin çox köhnə modellərə (3-5 il əvvəl çıxmış olsa da, yeni kimi satılsa belə) yönəlmək tövsiyə olunmur, çünki texnoloji cəhətdən xeyli geri qala bilər. Marka olaraq da, bəzən eyni istehsalçının müxtəlif seriyaları olur: məsələn, ASUS-un standart VivoBook seriyası ilə ASUS TUF (The Ultimate Force) oyun seriyası eyni keyfiyyətdə deyil – TUF daha davamlı, daha güclü soyutmalı ola bilər. HP Pavilion ilə HP Envy seriyası arasında material və performans fərqi var və s. Yəni bir markanın daxilində də düzgün seriyanı seçmək vacibdir. Məqsədinizə uyğun seriyalara göz atın.
  • Yerli rəqiblərdən fərqlənən təkliflər: Nano.az kimi ixtisaslaşmış komputer mağazaları bəzən unikal paketlər, kampaniyalar təklif edir. Məsələn, bəzi mağazalar hissə-hissə ödəniş (faizsiz kredit), aksesuar hədiyyəsi (çantası, maus, proqram təminatı lisenziyası və s.) verə bilər. Bu nüanslar da marka qədər vacib ola bilər, çünki cihazı haradan aldığınız təcrübənizə təsir edir. Rəqib saytlardakı qiymətləri və şərtləri müqayisə edin, lakin unutmayın ki, ən ucuz variant həmişə ən yaxşı deyil – bəzən çox ucuz təkliflərdə ya zəmanət rəsmi olmur, ya paketə adaptor əlavə alınmalıdır və s. Nano.az saytında seçdiyiniz notbuku səbətə atmazdan əvvəl, onun paket məzmununu və zəmanət şərtlərini oxuyun.

İpucu: Marka seçimi bir az da şəxsi təcrübə və rəğbət məsələsidir. Ətrafınızda dostlarınızın, iş yoldaşlarınızın hansı notbuklardan məmnun qaldığını soruşa bilərsiniz. Məsələn, kimsə deyə bilər “mənim ASUS notbuk 5 ildir problemsiz işləyir”, digəri isə “HP notbuk aldım, bir az qızır” deyə bilər. Təbii ki, bu subyektiv fikirlərdir, amma müəyyən trendləri göstərir. Ümumiyyətlə, hər marka minimum keyfiyyət standartına sahibdir, sadəcə konkret modelin uğurlu olub-olmaması daha önəmlidir. İnternetdə müstəqil icmallar (review) oxuyun, YouTube videolarına baxın. Sonda isə rəsmi kanallardan almağa çalışın – bu, sizi həm saxta məhsuldan qoruyar, həm də sonra başınız ağrımadan servis ala bilmənizi təmin edər. Nano.az üzərindən sifariş etdiyiniz notbuklar da rəsmi məhsullar olmaqla bərabər, əgər sayt kataloqunda istədiyiniz parametrlərdə cihaz tapmasanız, “İstədiyin parametrlərdə notbuk tapmadın? Sifariş ver, gətirək!” kimi xidmətləri də var. Yəni, seçimdə çətinlik çəkirsinizsə və ya xüsusi bir model istəyirsinizsə, mağazanın müştəri xidmətinə müraciət edib fərdi sifariş imkanlarını dəyərləndirin.

Fərqli marka notbuk modelləri
Fərqli marka notbuk modelləri

Büdcə və qiymət performans nisbəti

Hər kəs ən yaxşı notbuku limitsiz büdcə ilə almaq istəyər, lakin reallıqda büdcə seçimlərimizə yön verən əsas faktorlardan biridir. Bakı bazarında notbuk qiymətləri 2025-ci ildə təxminən 300-400 manatlıq sadə modellərdən başlayıb, 3000+ manata qədər premium modellərə qədər geniş bir diapazonda dəyişir. Doğru qərar üçün büdcənizi optimal şəkildə yönləndirməlisiniz:

  • Büdcə seqmenti (500 manata qədər): Bu aralıqda çox baz variantlar var. 300-500₼ civarında adətən Chromebook və ya çox sadə Windows notbuklar (Celeron/Pentium prosessorlu, 4 GB RAM, 64-128 GB eMMC/SSD) tapmaq mümkündür. Bu cür cihazlar yalnız ən sadə işlər üçündür – internetdə gəzinmək, ofis proqramlarından yüngül istifadə, video izləmək. Performans tələbləriniz aşağıdırsa və ya ikinci notbuk kimi nəzərdə tutursunuzsa, bu seqmentdən seçə bilərsiniz. Məsələn, Acer Chromebook CB314 modeli təxminən bu kateqoriyadadır və yalnız brauzer əsaslı işlər üçün uyğundur (Chrome OS ilə işlədiyi üçün). Windows-lu variantlardan ASUS Vivobook Go 14 E410 və ya Chuwi Herobook Pro kimi 400₼ civarında modellər var – lakin bunlardan möcüzə gözləməmək lazımdır, sadəcə ofis və dərs tapşırıqları üçün nəzərdə tutulub. Yerli rəqiblərlə müqayisə: Bu seqmentdə nano.az-da bəzən kampaniyalar olur, məsələn, məktəb mövsümündə büdcə notbuklarında endirimlər. Rəqib saytlarla qiymətləri tutuşdurub ən sərfəlisini seçə bilərsiniz, amma önəmli olan odur ki, çox ucuz model alarkən limitlərini bilin.
  • Orta seqment (500-1500 manat arası): Ən rəqabətli və çeşidli aralıq budur. Burada artıq Intel Core i3, i5 və ya AMD Ryzen 3, 5 prosessorlu, 8-16 GB RAM, 256-512 GB SSD-li rahat istifadə üçün hər cür model tapmaq olur. 15.6 düym ofis notbukları, 14 düym ultrabook cəhdləri, hətta bəzi giriş səviyyəli oyun notbukları bu aralıqdadır. Təxminən 800-1200₼ aralığında Core i5 + 8GB + SSD + Full HD tərifinə uyan, keyfiyyətli ekranlı və normal batareyalı notbuk tapıb uzun illər istifadə etmək mümkündür. Bu seqmentdə qiymət-performans nisbətinə diqqət yetirmək lazımdır. Eyni qiymətə iki modeldən birində daha güclü prosessor, digərində daha çox yaddaş ola bilər – öz prioritetinizə görə seçim edin. Məsələn, 1000₼-lıq bir konfiqurasiya deyək ki, Intel i5-1240P, 8GB RAM, 256GB SSD, MX350 GPU-dur, başqa brend isə i7-1165G7, 16GB RAM, 512GB SSD, inteqrə qrafika təklif edir. Birincidə prosessor yeni nəsil və ayrıca qrafika var, ikincidə isə RAM və SSD ikiqatdır, amma CPU bir az köhnə nəsil. Bu kimi hallarda hansı işin sizə daha çox uyacağını düşünün. Orta seqmentdə markalararası rəqabət yüksəkdir, bəzən bir az da şəxsi marka inancı rol oynayır (kimisi Dell-in davamlılığını üstün tutur, kimisi Acer-in eyni pula daha çox xüsusiyyət verməsini). Yaxşı olar ki, konkret model bazasında müqayisə aparasınız – nano.az-da seçdiyiniz bir neçə notbuku müqayisə funksiyası ilə yan-yana qoyub fərqləri görə bilərsiniz.
  • Yüksək seqment (1500+ manat): Bu aralıqda premium ultrabooklar, güclü oyun notbukları və iş stansiyaları yerləşir. Bu məbləği xərcləyərkən artıq tam olaraq nə istədiyinizi bilməlisiniz. Çünki çox baha model alıb onun potensialından istifadə etməmək də israfdır. Məsələn, 2000₼-ya siz RTX 3060 GPU-lu oyun notbuku ala bilərsiniz, amma əslində heç oyun oynamayacaqsınızsa, həmin pulayaxın ultrabook alıb daha uzun batareya, daha yaxşı ekran əldə etməyiniz faydalı olardı. Yüksək seqmentdə Apple MacBook Pro, Dell XPS, ASUS ROG, MSI Gaming, HP Spectre kimi nümunələr var ki, hər biri öz sahəsində qabaqcıl sayılır. Burada xırda detallar lüksə çevrilir: məsələn, metal unibody korpus, 4K OLED ekran, mekanik klaviatura (bəzən oyun notbuklarında), mükəmməl səs sistemi, müstəvi xəttli toxunma paneli (touchpad) və s. Əgər büdcəniz genişdirsə, yenə də ən bahalısını deyil, tələblərinizə ən uyğun olanını almağı hədəfləyin. Bəzən orta-yüksək seqment bir modeli, top modeldən cüzi fərqlə (100 MHz CPU fərqi, ya bir qədər az VRAM) geri qalır, ancaq xeyli ucuz olur – belə variantlar çox sərfəlidir. Öncədən bir limit qoyun özünüzə və çalışın həmin limit çərçivəsində maksimum faydalı kombinasiya tapın. Nano.az-da filtrdən istifadə edib qiymət aralığını seçərək modelləri gözdən keçirə bilərsiniz.
  • Hissə-hissə ödəniş və kampaniyalar: Əgər birdəfəlik məbləğ sərf etmək çətindirsə, hissə-hissə ödəmə (məsələn, 3, 6, 12 aylıq faizsiz taksitlər) imkanlarına baxın. Bir çox mağaza, o cümlədən nano.az, banklarla partnyorluq edərək taksit kartları (Bolkart, Tamkart, BirKart və s.) vasitəsilə faizsiz ödəmə təklif edir. Bu yolla bir az bahalı, amma keyfiyyətli modeli almaq mümkündür – aylıq büdcənizi çox sarsıtmadan. Həmçinin bayram endirimləri, Yeni il, Novruz öncəsi kampaniyalar zamanı bəzən normaldan 5-15% ucuz almaq olur. Əgər alışınız təcili deyilsə, belə fürsətləri izləyə bilərsiniz. Təbii ki, notbuklar daim kəsiri hiss olunan məhsullar deyil, çox çeşid var, amma specific model arzulayırsınızsa, onu endirimdə yaxalamaq da məmnuniyyət vericidir.

İpucu: Qiymət mövzusunda son olaraq bunu qeyd edək: “ən ucuzunu alacaq qədər zəngin deyiləm” deyimi var. Yəni ucuz alıb tez-tez dəyişməkdənsə, bir az artıq verib uzunmüddətli istifadə etmək daha sərfəli ola bilər. Laptop elə bir cihazdır ki, normal istismar etsəniz, rahat 4-5 il xidmət göstərə bilər (bəzən daha çox). İki ilin sonunda peşman olub yenisini almaqdansa, başdan biraz keyfiyyətlisini almaq uzun dönəmdə xərci azaltar. Bu, o demək deyil ki, mütləq bahalı al, sadəcə ucuz modellərin bəzi limitləri olacağını bilin. Qiymət-performans araşdırması edin: eyni xüsusiyyətlərə malik modellərdən hansının qiyməti uyğundur? Rəqib mağazalarda eyni modelin qiymət fərqləri çoxmu? Bəlkə nano.az-da əlavə dəyər qatan nələrsə var (məsələn, ödənişsiz çatdırılma, orijinal proqram təminatı hədiyyə və s.) – bütün bunları qiymətləndirib, seçim edin. Sonda, cibinizə uyğun ən doğru notbuk sizi gözləyir, onu tapmaq üçün vaxt ayırmaq lazımdır.

Nəticə: Doğru notbuk seçimi üçün yekun məsləhətlər

Yuxarıda sadalanan bütün meyarları nəzərə aldıqdan sonra, artıq seçim dairəniz xeyli daralacaq. Məsələn, siz qərar verdiniz ki, 14 düym, i5 prosessor, 16 GB RAM, 512 GB SSD, inteqrə qrafika, uzun batareyalı bir model istəyirsiniz. Bu spesifikasiyaya uyğun bazarda bəlkə 5-6 variant qalacaq. İndi onların arasından son seçimi edərkən aşağıdakı addımları atın:

  1. Məhsul səhifələrini diqqətlə oxuyun: Nano.az-da və ya digər saytda həmin notbukların səhifəsinə daxil olub, bütün texniki göstəriciləri, xüsusiyyətləri incələyin. Bəzən xırda fərqlər gözə çarpır – məsələn, birində Wi-Fi 6 var, digərində köhnə Wi-Fi 5; birinin klaviaturasında işıqlandırma var (bu, qaranlıqda yazmaq üçün çox faydalıdır), digərində yoxdur; biri FreeDOS (yəni əməliyyat sistemi yox, sonradan Windows qurmalısınız), digəri Windows 11 Home quraşdırılmış şəkildə gəlir. Bu detallar seçimə təsir edə bilər. Məsələn, daxilində Windows lisenziyası olması 100-150₼ dəyərində əlavə üstünlükdür, çünki ayrı alsanız o qədər xərcdir. Ya da klaviatura işığı sizin üçün vacibdirsə, bunu kənarda qoymaq olmaz.
  2. İstifadəçi rəylərinə və ekspert icmallarına baxın: Seçdiyiniz modelin adına internetdə axtarış verin, review videolarına baxın (mümkünsə Azərbaycan və ya türk dilində icmallar da olur, olmasa da ingiliscə/ rusca tapa bilərsiniz). Orada cihazın praktik istifadəsi barədə çox şey öyrənəcəksiniz. Məsələn, kağız üzərində hər iki model eyni görünə bilər, amma icmalda görərsiniz ki, “Model A-nın ekranı daha parlaqdır” və ya “Model B-nin trackpad-i o qədər də rahat deyil” kimi nüanslar qeyd olunub. Forumlarda, sosial mediada da rəylər ola bilər. Təbii, hər rəyi də filtrdən keçirin, bəzən istifadəçi düzgün istifadə etmədiyi üçün şikayət edə bilər. Amma ümumi konsensus çox önəmlidir: əgər hamı deyirsə ki, bu notbuk uğurludur, demək ki, risk etmirsiniz. Yox, məhsul çox tənqid alıbsa (məsələn, “qızır”, “sürəti zəifdir”, “ekran keyfiyyəti aşağıdır”), bəlkə alternativə yönəlmək məntiqlidir.
  3. Satış sonrası imkanları dəqiqləşdirin: Seçimi etməzdən öncə, aldığınız yerdə sonrakı xidmətlər varmı, onlara baxın. Nano.az müştərilərinə satışdan sonra da məsləhət xidməti göstərir, ehtiyac olsa, operativ texniki dəstək istiqamətləndirir. Bu cür xidmətin olub-olmaması o qədər də önəmli görünməyə bilər, amma problem yarananda kimə müraciət edəcəyinizi bilmək rahatlıqdır. Eləcə də, bəzən mağazalar geri qaytarma / dəyişdirmə şərtləri təklif edir (müəyyən gün sayında, məhsulun qablaşdırması qorunmaq şərtilə). Öz hüquqlarınızı və imkanlarınızı bilin.
  4. Notbuku canlı görmək imkanı varsa, dəyərləndirin: Əgər onlayn sifariş verməzdən əvvəl mağazaya gedib həmin modeli görmək mümkündürsə, fürsəti qaçırmayın. Bəzi incə detalları ancaq öz gözünüzlə görə bilərsiniz: ekranın görüntüsü, klaviaturanın rahatlığı, material hissiyatı (plastik toxunuşu xoş gəlməyə də bilər, ya da əksinə, metalla özünüzü daha rahat hiss edərsiniz). Touchpad-in ölçüsü, portların yerləşimi kimi nüanslara fikir verin. Bəzən, kağız üzərində üstün görünən modelin dizaynı realda sizin zövqünüzcə olmur – bu halda, spesifikasiya cüzi fərqlə geri qalan, amma dizaynını bəyəndiyiniz modelə üstünlük verməniz daha məqsədəuyğun olar. Unutmayın: Notbuku hər gün istifadə edəcəksiniz, onunla bir növ ünsiyyətdə olacaqsınız – vizual və ergonomik olaraq da könlünüzcə olması dəyərli məsələdir.

Son Söz: Notbuk alarkən diqqət ediləsi meyarlar çox olsa da, əsas prinsiplər bunlardır: öz ehtiyacını tanı, bazarı araşdır, texniki detalları anla və bilincli seçim et. Bu bələdçidə “notbuk” sözünü tez-tez vurğuladıq, çünki məhz bu cihaz gündəlik həyatımızda böyük rol oynayır. Öyrənmək, işləmək, əylənmək üçün düzgün notbuk seçimi həyat keyfiyyətinizi artıra bilər. Bakı bazarının spesifik yönlərini də nəzərə alaraq (yerli servis, AZN-lə büdcə, mağaza kampaniyaları), inanıram ki, yuxarıdakı tövsiyələr sizi doğru istiqamətə yönləndirəcək. İndi siz artıq ekran, prosessor, yaddaş, videokart, batareya, portlar və çəki barədə yetərincə məlumatlısınız. Seçiminizi edərkən bu biliklərə əsaslanın və tələsmədən, düşünərək qərar verin. Yeni alacağınız notbuk sizi uzun müddət qane etsin və etibarlı köməkçiniz olsun! Uğurlar və alacağınız notbukdan zövq almağınızı arzu edirik.

Notbuk ilə bağlı terminlərin izahı

  • Notbuk: Dizüstü kompüter deməkdir. Portativ, yığcam şəxsi kompüter növüdür ki, bütün əsas hissələri (ekran, klaviatura, touchpad, prosessor və s.) bir qurğuda birləşir və batareya ilə işləyə bilir. Azərbaycan dilində “notbuk”, “noutbuk”, “dizüstü kompüter”, “laptop”, “notebook” kimi ifadə oluna bilər.
  • Prosessor (CPU): Mərkəzi emal bloku. Kompüterin “beyni” hesab olunur – bütün hesablama və əmrlərin icrası prosessor tərəfindən həyata keçirilir. Məsələn, proqramların işləməsi, əməliyyat sisteminin idarəsi CPU-nun sürətindən və gücündən asılıdır. GHz (gigahertz) ilə ölçülən tezlik dəyəri və nüvə (core) sayı prosessorun performans göstəricilərindəndir.
  • Operativ yaddaş (RAM): İngiliscə Random Access Memory sözlərinin qısaltması. Kompüterin qısa müddətli yaddaşıdır – hal-hazırda işləyən proqramlar və proseslər məhz RAM üzərində saxlanılır ki, prosessor onlara tez erişə bilsin. RAM-dəki məlumat elektrik var ikən qorunur, kompüteri söndürdükdə RAM boşalır. Daha çox RAM – eyni anda daha çox iş görə bilmə imkanı deməkdir.
  • Daimi yaddaş (SSD/HDD): Notbukun uzunmüddətli yaddaşı. Bura fayllarınız, proqramlarınız, əməliyyat sistemi qurulur. HDD (Hard Disk Drive) ənənəvi, mexaniki disklərdir – fırlanan platerlər və oxuyucu başlıqlarla məlumat yazılıb-oxunur. SSD (Solid State Drive) isə mexaniki hissələri olmayan, flaş yaddaş tipli diskdir, çox sürətli işləyir. SSD-lər HDD-lərə nəzərən daha baha, lakin qat-qat cəlddir.
  • GPU (Videokart): Graphics Processing Unit sözlərinin qısaltması. Qrafik emal bloku, yəni videokartın beynidir. Ekrana gələn görüntülərin hazırlanmasını GPU təmin edir. İnteqrasiya olunmuş GPU-lar prosessorla bir yerdə olur, diskret GPU-lar isə ayrıca komponentdir. Qrafik çiplərin öz yaddaşı (VRAM) olur ki, qrafik məlumatlar orada saxlanılsın.
  • İnteqrə olunmuş qrafika: Ayrı kart olmayan, prosessorun daxilindəki qrafik emal vahidi. Bunlar yüksək performanslı olmasa da, gündəlik tələbləri qarşılayır və enerji səmərəlidirlər. Məsələn, Intel Iris Xe və ya AMD Radeon Graphics (Vega/Navi arxitekturalı) inteqrə qrafikalara misaldır.
  • Diskret qrafik kart: Notbukda ayrıca modul kimi yerləşən, yüksək qrafik gücə malik videokart. Adətən daha yaxşı oyun performansı və qrafik işlər üçün lazımdır. Məsələn, NVIDIA GeForce RTX 30-seriyası və ya AMD Radeon RX seriyası diskret GPU-lardır.
  • Full HD, 2K, 4K: Ekran çözünürlük ölçüləri. Full HD 1920×1080 piksel deməkdir (təxminən 2 milyon piksel). 2K/QHD 2560×1440 piksel ətrafıdır (3.6 milyon piksel). 4K/UHD 3840×2160 piksel olur (8.3 milyon piksel). Piksel sayı artdıqca görüntü daha kəskin və detallar incə olur, lakin GPU və enerji tələbatı da artır.
  • IPS panel: İn-Plane Switching tipli LCD ekran texnologiyası. Geniş baxış bucaqları və yaxşı rəng reproduksiyası ilə tanınır. Notbuklarda ən yayılmış keyfiyyətli panel növüdür. Alternativləri TN (Twisted Nematic, köhnə texnologiya, zəif rəng/baxış bucağı, amma sürətli cavab müddəti) və VA (Vertical Alignment, kontrastı yüksək, amma az yayılmış) panelləridir.
  • Thunderbolt 4: USB-C portu formasında olan, Intel tərəfindən hazırlanmış yüksək sürətli əlaqə texnologiyası. Thunderbolt 4 portu vasitəsilə 40 Gbit/s sürətlə data ötürmək, eyni anda birdən çox 4K monitor bağlamaq, xarici GPU kimi cihazlar qoşmaq mümkündür. Əvvəlki versiyaları Thunderbolt 3 və 2 adlanırdı, Thunderbolt 4 ən yeni nəsildir və əksər Thunderbolt 3 funksiyalarına geriyə uyğunluğu var.
  • Wi-Fi 6 / Bluetooth 5.0: Simsiz əlaqə standartlarının nəsilləri. Wi-Fi 6 (802.11ax) əvvəlki Wi-Fi 5-ə görə daha yüksək sürət və daha stabil çox-cihaz bağlantısı təklif edir. Bluetooth 5.0 isə Bluetooth 4-ə nisbətdə daha böyük məsafə və sürət üstünlüyünə malikdir, enerjidən səmərəli istifadə edir. Yeni notbuklarda bu standartlar dəbə çevrilib.
  • Ultrabook: İnce və yüngül, yüksək portativlik üçün optimizə olunmuş notbuklara verilən ümumi ad. Bu termin ilk dəfə Intel tərəfindən marketinq məqsədilə istifadə olunmuşdu. Ultrabook-lar adətən güclü olmayan, səmərəli prosessorlar, SSD, uzun batareya ömrü və premium quruluşla xarakterizə olunur. Ekran ölçüsü tez-tez 13-14 düym olur.
  • Workstation (iş stansiyası) notbuk: Çox güclü, professional işlər üçün nəzərdə tutulmuş notbuk növü. Bunlar adətən CAD/CAM, 3D render, elmi hesablamalar kimi tapşırıqlar üçün optimallaşdırılır. Çox güclü prosessor (bəzən server səviyyəli Xeon), profesionallara məxsus GPU (NVIDIA Quadro / AMD Radeon Pro), geniş RAM tutumu, xüsusi sertifikasiyalar (məsələn, ISV sertifikatı – müəyyən mühəndislik proqramları ilə tam uyğunluq) kimi xüsusiyyətləri olur. Çəkiləri ağır, qiymətləri yüksəkdir.
  • Chromebook: Google-un Chrome OS əməliyyat sistemi ilə işləyən notbuklara deyilir. Chrome OS əsasən brauzer əsaslı sistemdir, yəni internet və veb tətbiqlər üzərində işləmək üçün optimizələnib. Bu cihazlar adətən ucuz, sadə və sürətli açılıb işləməyə hazır olur, lakin offline funksionallıqları məhduddur. Azərbaycanda da bəzən təklif olunsa da, hələ ki Windows notbuklar qədər populyar deyil.